- Σανούδος
- Επώνυμο οικογένειας ευγενών της Βενετίας, η οποία ηγεμόνευσε στις Κυκλάδες. 1. Μάρκος (1153 - 1227). Πήρε μέρος μαζί με το δόγη της Βενετίας Ερρίκο Δάνδολο στη Δ’ Σταυροφορία, και μετά τη κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα του Βυζαντίου. Αργότερα, επικεφαλής οχτώ πολεμικών πλοίων, κατέλαβε τις Κυκλάδες και τις Σπορά-δες. Το 1207 ίδρυσε το δουκάτο του Αιγαίου Πελάγους, με κέντρο τη Νάξο και το 1212 αποπειράθηκε, αλλά χωρίς επιτυχία, να καταλάβει και την Κρήτη. Τον επόμενο χρόνο κυρίευσε τη Σμύρνη, αλλά τελικά νικήθηκε από το Θεόδωρο A’ Λάσκαρι και αιχμαλωτίστηκε. Λίγο αργότερα αφέθηκε ελεύθερος, παντρεύτηκε μάλιστα την αδελφή του νικητή αυτοκράτορα. 2. Άγγελος (1194 - 1262). Πρωτότοκος γιος του προηγούμενου και απόγονος από τη μητέρα του των αυτοκρατόρων της Νίκαιας. Υπηρέτησε πιστά τους Λατίνους αυτοκράτορες της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι, για τις υπηρεσίες του, τον τίμησαν με διάφορα αξιώματα. Το 1247 πήρε μέρος στην πολιορκία της Μονεμβασιάς, και στη συνέχεια σ’ εκείνη της Ηπείρου (1259). 3. Μάρκος B’ (1262 - 1303). Στη διάρκεια της ηγεμονίας του, οι Βυζαντινοί κυρίευσαν πολλά νησιά του δουκάτου του, ορισμένα από τα οποία όμως κατόρθωσε να επανακτήσει. Για να αποφύγει την επικυριαρχία της Βενετίας, αναγκάστηκε να δώσει όρκο υποτέλειας στο βασιλιά της Νεάπολης Κάρολο. 4. Γουλιέλμος A’ (1303 - 1323). Γιος του προηγούμενου. Προσπάθησε να αποκαταστήσει την ενότητα του δουκάτου του, που στα χρόνια του πατέρα του είχε διασαλευτεί, χωρίς όμως να πετύχει σπουδαία αποτελέσματα. Τον διαδέχθηκαν οι γιοι του Νικόλαος A’ (1323 -1341) και Ιωάννης Α’(1341 - 1361).
Dictionary of Greek. 2013.